In de rubriek ‘Liefde voor groen’ vertellen mensen uit de groene sector over hun liefde voor het vak. “Bomen hebben op bijna alles een positief effect”, zegt Pieter van den Berk. Hij staat, met drie familieleden, als derde generatie aan het roer van Van den Berk Boomkwekerijen.
Met 450 hectare grond en meer dan 1600 verschillende boom- en plantensoorten is Boomkwekerij Gebr. Van den Berk in Sint-Oedenrode één van de grootste boomkwekerijen van Europa. Het Brabantse bedrijf levert bomen aan zo’n 35 verschillende landen, vanuit vier locaties: Nederland, Duitsland, Noord-Engeland en – sinds een recente overname – midden-Engeland, en heeft als bijzondere specialisatie grote bomen. “Dan heb je het over bomen waarvan er maar één op een vrachtwagen kan, dus bomen met een stamomtrek van één tot wel drie meter”, vertelt algemeen directeur Pieter van den Berk. Hij behoort tot de derde generatie Van den Berk in het familiebedrijf.
Populieren stekken
Het verhaal van Van den Berk Boomkwekerijen begon in 1939, toen de grootvader van Pieter van den Berk als onderdeel van een gemengd boerenbedrijf populieren ging stekken. Pieter: “In de regio was veel vraag naar populierenhout voor klompen en voor de luciferfabriek. Mijn grootvader verkocht de stekken aan boeren die de bomen vervolgens opkweekten om te verkopen aan de industrie. Toen hij jong overleed, namen zijn zonen – mijn vader en oom – het bedrijf over: vandaar dat het bedrijf ‘Gebroeders Van den Berk’ heet. Mijn oom en vader waren heel vooruitstrevend en zorgden voor een metamorfose en een enorme groei van het bedrijf. Ze stootten de veehouderij af en vergrootten de boomkwekerij steeds verder: ze verbreedden het assortiment, breidden de klantenkring uit, specialiseerden zich in onder meer laanbomen en grote struiken, en richtten zich op de export. Ze begonnen met export naar Duitsland en creëerden stap voor stap een klantenkring in heel Europa.”
Pieter van den Berk.
Grote bomen
Na de pensionering van vader en oom werd Pieter in 1998 mede-eigenaar, samen met broer Johan en hun nichten Joanita en Jacqueline. “Anno 2025 zijn we een modern bedrijf dat altijd openstaat voor groei”, vertelt hij. “We stekken vrijwel niet meer, onze focus ligt volledig op het leveren van bomen aan geheel Europa. Die bomen zijn elders vermeerderd en de stekken zijn vaak door weer een andere kweker opgekweekt, zodat wij de tweede of derde eigenaar van de boom zijn. De bomen zijn drie tot zeven jaar oud als ze bij ons komen. Bij ons groeien ze verder totdat ze klaar zijn om geleverd te worden aan hoveniers, groenaannemers, overheden, projectontwikkelaars en via de webshop aan particulieren. Bomen op ons veld die niet verkocht zijn en voldoende potentie hebben, verplaatsen we om de wortelontwikkeling in de kluit te stimuleren, en vervolgens laten we ze doorgroeien. Zodoende maken grote bomen deel uit van ons assortiment.” Mede vanwege dit bijzondere aanbod wordt het bedrijf veelvuldig gevraagd om bomen te leveren voor in het oog springende projecten. “Een project waar wij als team heel trots op zijn, is bijvoorbeeld het atletendorp bij de Olympische Spelen in Londen in 2012. Wij werden gevraagd om daar heel veel grote bomen voor te leveren. Die opdracht was een uitdaging en het resultaat was prachtig. Het was geweldig om betrokken te zijn bij zo’n uniek project.”
Hulp van machines
Dat het mogelijk is om grote bomen te verkopen, is het gevolg van de mechanisatie die in de jaren tachtig een grote vlucht nam. “In de eerste decennia van het bedrijf kon men eenvoudigweg niet handelen in grote bomen, omdat die te zwaar waren om te verplaatsen. Dat probleem is opgelost door de mechanisatie: door de inzet van kranen en trekkers en van gespecialiseerde machines als kluitenstekers en meer recentelijk de opbindmachines (waarmee de kronen van een boom opgebonden worden om takbreuk bij vervoer te voorkomen) kunnen we werken met grote bomen zonder zware handenarbeid. Dat heeft ervoor gezorgd dat er nieuwe mogelijkheden in ons vak zijn ontstaan, die vroeger ondenkbaar waren.”
Veranderende vraag
“De vraag naar bomen verandert altijd, er zijn trends”, vertelt Pieter. “De voorkeur naar soorten verandert in de loop der jaren.” Maar er verandert nog iets anders: “Door de klimaatverandering kan je nu andere soorten kweken. Bomen die het hier vroeger niet goed deden omdat ze niet bestand waren tegen de strenge winters, zijn nu heel geschikt voor onze regio. Het omgekeerde komt ook voor, bepaalde soorten kunnen niet goed tegen onze warmere zomers. Maar als geheel kunnen we nu meer verschillende soorten kweken.”
Het atletendorp van de Olympische Spelen in Londen.
College
Ruim twee jaar geleden richtte het bedrijf het Van den Berk-college op. “We merkten dat het niveau van kennis in de groensector achteruitging en besloten onze kennis over te dragen in de vorm van dagopleidingen en praktisch gerichte workshops. Uitgaande van ons assortiment verschaffen we informatie over de planten. We behandelen vragen als: welk assortiment kan ik hier toepassen, hoe voorkom ik ziekte en plagen, hoe zorgen we voor de juiste bodem voor deze boom? De opleidingen zijn bedoeld voor professionals uit de hovenierswereld, groenvoorzieners, tuinarchitecten en bijvoorbeeld gemeentelijk medewerkers betrokken bij groen.”
Oog voor waarde
De visie op bomen verschuift, ziet Pieter. “Vroeger waren bomen voor velen een nutsproduct. Verder waren ze geliefd voor parken en grote tuinen vanwege hun schoonheid. De laatste jaren worden er steeds meer waardes aan bomen toegekend. Bomen verbeteren de leefomgeving en hebben op bijna alles een positief effect: op het welbevinden van mensen, de gezondheid, de temperatuur in de stad, het opnemen van fijnstof en CO2, en natuurlijk op de biodiversiteit. Men ziet die waarde van bomen steeds meer in en plant daarom bomen op steeds meer plaatsen.”
Altijd gewild
Voor Pieter was het nooit een vraag of hij in het familiebedrijf zou gaan werken. “Ik heb altijd boomkweker willen worden. Ik ben opgegroeid op de kwekerij en vond het altijd een mooi beroep. Ik hield van jongs af aan van de planten, het buiten werken, het vermeerderen, het samenwerken in een fijn team. Het allermooist aan mijn beroep is het product waarmee we werken. Een boom voegt waarde toe en wordt alleen maar mooier als hij ouder wordt. Dat is zo bijzonder aan bomen: bijna alles schrijf je af, gebouwen, auto’s, maar bomen worden steeds beter en waardevoller.”