Opleiding tot boomverzorger: ‘Als het bij je past, is dit het mooiste beroep ter wereld'

Tekst: Nolanda Klunder
Foto’s: Groene Veluwe

Het besef dat bomen een belangrijke rol spelen bij klimaatadaptatie dringt tot steeds meer partijen door. Maar meer bomen betekent ook dat er meer boomverzorgers nodig zijn. Dat kan een grote uitdaging worden: op dit moment geldt European Tree Worker (ETW) als een van de beroepen met de grootste tekorten. Een aantrekkelijke beroepskeuze dus? “Niet iedereen is geschikt om boomverzorger te worden”, benadrukt Abiam van Triest, mede-eigenaar van Groene Veluwe. Dat opleidingscentrum in Epe is een van de plekken waar de opleiding tot ETW wordt aangeboden.

Niet voor iedereen

Van Triest vertelt: “Wij houden online campagnes en organiseren twee of drie keer per jaar een praktijkdag, waarop we laten zien wat het beroep van ETW inhoudt. Per jaar hebben we zo contact met ongeveer honderd geïnteresseerden. In persoonlijke gesprekken kijken we: kan iemand dit, durft iemand dit, wil iemand dit echt? Van de honderd mensen blijven er uiteindelijk maar een stuk of zestien over die bij ons de opleiding komen doen.” Johan van der Meij, docent bij de opleiding ETW van Groene Veluwe, legt uit: “Voor dit beroep moet je allereerst fysiek fit zijn. Het is fysiek inspannend werk, met dagen van half 8 tot half 5. Je moet doorzettingsvermogen hebben en niet bang zijn, want zeker in het begin kan het best eng zijn als je boven in een boom zit en de boom beweegt. Je moet handig zijn met gereedschap en veilig kunnen werken met persoonlijke beschermingsmiddelen. Ook moet je bereid zijn om je in de theorie te verdiepen. Als ETW ben jij de expert en de verantwoordelijke, dus je moet een bepaald werk- en denkniveau hebben. Vaak moet de ETW de grondman aansturen, dus kunnen leidinggeven is ook belangrijk. Daarnaast vergt het beroep sociale vaardigheden: omwonenden, klanten, opzichters, iedereen heeft een mening over jouw werk.” Van Triest vult aan: “Ook de reistijd is iets om rekening mee te houden. Je werkzaamheden vinden vaak plaats over een groot gebied. Behalve een rijbewijs is ook BE nodig, want je rijdt met een snippercombinatie of met een aanhanger voor je houtafval. Omdat een bedrijf investeert in zijn personeel, moet je erover nagedacht hebben of je dit vak voor de langere termijn wil uitoefenen. Al deze aspecten spreken we door met de geïnteresseerden.”

Modern beroep

Als ETW zorg je voor de juiste aanplant, doe je de begeleidingssnoei en boomveiligheidscontroles en vel je bomen aan het eind van hun levensloop. Van der Meij: “In dat opzicht is het vak al decennia hetzelfde, maar door de veranderende technologie is het fysiek een stuk minder zwaar geworden. Je werkt met elektrische zagen en gebruikt voor het klimmen Power Ascenders.” Een andere moderne ontwikkeling is dat de ETW steeds vaker al in de beginfase betrokken wordt bij plannen om mee te denken, vertelt Van Triest. “Gemeentes en aannemers overleggen met de ETW over bijvoorbeeld het moment van aanplant, om te voorkomen dat er daarna kabels of glasvezel aangelegd worden zodat de wortelstructuur van de bomen beschadigd wordt. Men is zich er veel meer van bewust dat de boomexpert er op tijd bij betrokken moet zijn.”

Nieuwe aanwas

De deelnemers van de opleiding zijn over het algemeen zij-instromers uit andere sectoren. Van Triest: “Het gaat voor een groot deel om nieuwe aanwas, mensen met een heel ander beroep zoals fietskoeriers, gymleraren en grafisch vormgevers. Wat ze gemeenschappelijk hebben, is dat ze vaak fysieke hobby’s hebben als boulderen, survivallen of bushcraften. We zien veel mensen met een burn-out die een carrièreswitch willen en nu eindelijk hun hart achterna gaan. Wij helpen ze naar werkgeluk. Overigens is de opleiding natuurlijk bij uitstek ook geschikt voor hoveniers. Dus als iemand na dit artikel denkt: dit is iets voor mijn medewerkers, neem dan vooral contact op!”

Financieringsmodel

Opleidingscentrum Groene Veluwe heeft voor zijn leerwerktrajecten goed contact met het landelijke UWV. “Wij helpen al langere tijd mensen met een uitkering om een carrièreswitch naar de groensector te maken, via een traject met behoud van uitkering”, zegt Van Triest. “Vier jaar geleden besloten we om wat we voor aankomend hoveniers doen, uit te breiden naar boomzorg.” Met de huidige krapte op de arbeidsmarkt komen er inmiddels minder aanmeldingen vanuit het UWV. “Daarom werven we nu zelf actiever. Dat betekent ook dat er een ander financieringsmodel nodig is voor de opleidingen. Wat er nodig en mogelijk is, is voor iedereen verschillend. Voor sommigen is het mogelijk om een subsidie te krijgen vanuit het Regionaal Mobiliteitsteam of vanuit het kansberoepbudget van Doorzaam. Naast ons opleidingscentrum hebben we Groen Uitzendburo. Van daaruit kan de opleiding soms ook gefinancierd worden. Zo zoeken we uit hoe het traject interessant wordt voor een zij-instromer.”

Theorie en praktijk

De eenjarige opleiding tot ETW bestaat uit een combinatie van theorie en praktijk, ingedeeld in modules van elk twee tot vier lesdagen. Voor elke module krijgt men een deelcertificaat. “De eerste modules zijn praktijkmodules: Kettingzagen, Werken met de hoogwerker, Klimmen” vertelt Van der Meij. “Omdat we, vanwege de gedragscode Bos - en Natuurbeheer, na 15 maart niet meer mogen zagen in het bos, focussen we daarna op het theoretische gedeelte. Deelcertificaten daarbij zijn onder meer BHV, Reddend klimmen en de Wet en natuurbescherming.” De opleiding wordt afgesloten met een mondeling en schriftelijk examen en een praktijktoets.

Zinvol werk

“Je moet het beroep van ETW niet romantiseren, maar voor mij is dit het mooiste beroep ter wereld”, besluit Van der Meij. “Ik ben vijftien jaar werkzaam geweest als ETW. In dit beroep presteer je individueel terwijl je deel uitmaakt van een team. Je bent fysiek bezig in een avontuurlijk vak. Je werkt aan iets dat langer bestaat dan jij. Als ETW heb je zinvol werk met een blijvende impact.”